Maj 2025 roku przynosi jedne z najbardziej znaczących zmian w systemie świadczeń społecznych i przepisach prawa pracy ostatnich lat. Nowe regulacje obejmują szeroki zakres – od osób bezrobotnych i z niepełnosprawnościami, przez pracodawców zatrudniających cudzoziemców, aż po wszystkich korzystających z publicznej służby zdrowia. Celem reform jest nie tylko podniesienie jakości życia obywateli, ale również uproszczenie wielu procedur oraz dostosowanie systemów do współczesnych realiów społeczno-gospodarczych.

Dodatki dopełniające do rent socjalnych

Od maja 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) rozpoczął wypłatę dodatku dopełniającego do renty socjalnej. Świadczenie to ma na celu zwiększenie wsparcia finansowego dla osób całkowicie niezdolnych do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Kto otrzyma dodatek dopełniający?

Dodatek przysługuje osobom, które:

• pobierają rentę socjalną,
• posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Osoby spełniające te warunki na dzień 1 stycznia 2025 r. otrzymają dodatek automatycznie, bez konieczności składania wniosku.

Wysokość dodatku

Kwota dodatku dopełniającego wynosi:

• 2520 zł brutto miesięcznie za styczeń i luty 2025 r.,
• 2610,72 zł brutto miesięcznie od marca 2025 r., po waloryzacji.

W maju 2025 r. ZUS wypłaci dodatek wraz z wyrównaniem od stycznia 2025 r.

Jak złożyć wniosek?

Jeśli nie posiadasz orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, ale spełniasz pozostałe warunki, możesz złożyć wniosek o dodatek:

1. Wypełnij formularz EDD-SOC, dostępny na stronie ZUS.
2. Dołącz zaświadczenie o stanie zdrowia na formularzu OL-9, wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie.
3. Złóż wniosek w placówce ZUS lub za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE).

Wyższe zasiłki i nowe programy aktywizacyjne

Dotychczas osoby z krótszym stażem pracy (poniżej 5 lat) otrzymywały 80% podstawowego zasiłku dla bezrobotnych. Od maja 2025 roku wszyscy bezrobotni, niezależnie od stażu pracy, mają prawo do pełnej kwoty zasiłku, co oznacza wzrost świadczenia dla tej grupy o 20% .

Wysokość zasiłku zależy od stażu pracy i wynosi:

Poniżej 5 lat stażu:

• 1329,60 zł brutto (1209,94 zł netto) przez pierwsze 3 miesiące,
• 1044,16 zł brutto (950,22 zł netto) w kolejnych miesiącach.

Od 5 do 20 lat stażu:

• 1662,00 zł brutto (1512,42 zł netto) przez pierwsze 3 miesiące,
• 1305,20 zł brutto (1187,73 zł netto) w kolejnych miesiącach.

Powyżej 20 lat stażu:

• 1994,40 zł brutto (1814,90 zł netto) przez pierwsze 3 miesiące,
• 1566,24 zł brutto (1425,33 zł netto) w kolejnych miesiącach.

Dłuższy okres pobierania zasiłku

Nowe przepisy przewidują wydłużenie okresu pobierania zasiłku do 365 dni dla określonych grup bezrobotnych, w tym:

• osób powyżej 50. roku życia z co najmniej 20-letnim stażem pracy,
• osób mających na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 lat lub dziecko niepełnosprawne do 24 lat, których małżonek również jest bezrobotny i utracił prawo do zasiłku,
• osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 lat lub dziecko niepełnosprawne do 24 lat .

Nowy pakiet usług NFZ

Od maja 2025 roku Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) wprowadził szereg istotnych zmian w zakresie świadczeń zdrowotnych, mających na celu poprawę dostępności i jakości opieki medycznej dla obywateli. Poniżej przedstawiam najważniejsze nowości:

Program „Moje Zdrowie” – kompleksowy bilans zdrowia dorosłych

Od 1 maja 2025 roku ruszył program „Moje Zdrowie”, zastępujący dotychczasową „Profilaktykę 40 Plus”. Program skierowany jest do wszystkich osób powyżej 20. roku życia i obejmuje:

• Podstawowe badania diagnostyczne: morfologia krwi, poziom glukozy, kreatynina z eGFR, lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL, triglicerydy), TSH, badanie ogólne moczu.
• Rozszerzone badania (w zależności od wieku i wyników ankiety): ALAT, ASPAT, GGTP, PSA (dla mężczyzn), anty-HCV, lipoproteina A (wykonywana raz w życiu).
• Ocena funkcji poznawczych dla osób powyżej 60. roku życia.
• Indywidualny Plan Zdrowotny (IPZ): analiza wyników badań, zalecenia dotyczące stylu życia, kalendarz szczepień, lista zalecanych interwencji prozdrowotnych.

Aby skorzystać z programu, należy wypełnić ankietę zdrowotną poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), aplikację Moje IKP lub bezpośrednio w placówce Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ).

Ułatwienia i obowiązki dla pracodawców – nowe przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców

Zmienia się również sytuacja pracodawców zatrudniających obcokrajowców. Od teraz proces zatrudniania cudzoziemców będzie szybszy i bardziej przejrzysty, ale także bardziej sformalizowany.

Najważniejsza zmiana? 

Zezwolenia na pracę mają być wydawane maksymalnie w ciągu 30 dni. Co więcej, cudzoziemiec może rozpocząć pracę już po zgłoszeniu oferty do urzędu pracy – nie trzeba czekać na formalną decyzję. To ogromne ułatwienie, zwłaszcza w sektorach z niedoborem pracowników.

Z drugiej strony, pracodawcy będą mieli nowe obowiązki:

• Muszą zgłosić zatrudnienie cudzoziemca w ciągu 3 dni,
• W branżach usługowych wymagane będzie potwierdzenie znajomości języka polskiego,
• Pracodawcy zatrudniający sezonowo będą musieli zapewnić zakwaterowanie pracownikom z zagranicy.

Zwiększają się także kary za łamanie przepisów – zatrudnienie cudzoziemca „na czarno” może skutkować grzywną aż do 50 000 zł.

Więcej przejrzystości i cyfryzacja w prawie pracy

Od maja 2025 roku w Polsce wprowadzono istotne zmiany w prawie pracy, koncentrujące się na zwiększeniu przejrzystości oraz cyfryzacji procesów zatrudnienia. Nowe przepisy mają na celu dostosowanie polskiego rynku pracy do standardów Unii Europejskiej oraz do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości technologicznej.

Jawność wynagrodzeń i przeciwdziałanie dyskryminacji płacowej

W ramach implementacji dyrektywy UE 2023/970 do polskiego porządku prawnego, wprowadzono zasadę jawności wynagrodzeń. Pracodawcy są zobowiązani do:

• Publikowania w ogłoszeniach o pracę informacji o proponowanym wynagrodzeniu, wskazując jego minimalną i maksymalną wysokość.
• Udzielania pracownikom informacji o własnym poziomie wynagrodzenia oraz średnich poziomach wynagrodzeń w podziale na płeć dla pracowników wykonujących taką samą lub równoważną pracę.
• Zniesienia zakazu ujawniania informacji o wynagrodzeniach przez pracowników, co umożliwia dzielenie się tymi informacjami bez obawy o konsekwencje.

Naruszenie przepisów o jawności wynagrodzeń może skutkować karą grzywny w przedziale od 1 000 do 30 000 złotych.

Cyfryzacja procedur zatrudnienia

Nowe przepisy wprowadzają pełną elektronizację procesów związanych z zatrudnianiem pracowników, w tym cudzoziemców. Pracodawcy są zobowiązani do:

• Składania wniosków o zezwolenie na pracę oraz innych dokumentów wyłącznie w formie elektronicznej poprzez portal praca.gov.pl.
• Przesyłania kopii umów zawartych z cudzoziemcami w języku polskim do odpowiednich urzędów za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
• Regularnego dostarczania informacji o wynagrodzeniach, warunkach pracy oraz innych świadczeniach, co ma na celu zapewnienie przejrzystości i pomoc w walce z nieuczciwymi praktykami.

Celem tych zmian jest uproszczenie procedur, zwiększenie efektywności administracyjnej oraz ograniczenie nadużyć w zatrudnianiu obcokrajowców.

Nowe obowiązki dokumentacyjne dla pracodawców

W 2025 roku wprowadzono również przepisy nakładające na pracodawców obowiązek szczegółowego dokumentowania pracy swoich pracowników oraz regularnego dostarczania informacji na temat wynagrodzeń i warunków pracy. Celem tych zmian jest zwiększenie przejrzystości polityki wynagrodzeń oraz poprawienie ochrony praw pracowników. Pracodawcy są zobowiązani do prowadzenia szczegółowych rejestrów obejmujących zakres obowiązków pracowników, co pomoże w lepszym monitorowaniu ich pracy i zapobieganiu potencjalnym sporom dotyczącym wynagrodzeń oraz innych świadczeń.

Podsumowanie – czego możemy się spodziewać?

Majowe zmiany to nie kosmetyka, lecz poważne przeobrażenia w funkcjonowaniu państwa opiekuńczego, rynku pracy i systemu ochrony zdrowia. To zmiany, które mają realny wpływ na życie milionów ludzi: poprawiają sytuację najuboższych, wspierają aktywizację zawodową, ułatwiają dostęp do leczenia, a jednocześnie usprawniają procesy administracyjne i porządkują zasady zatrudniania.

Wszystko to pokazuje, że polityka społeczna w Polsce zmierza w stronę większej odpowiedzialności, cyfryzacji i transparentności. Warto śledzić dalsze zmiany i dostosowywać się do nowych realiów – niezależnie od tego, czy jesteśmy pracownikiem, pracodawcą, czy osobą korzystającą ze świadczeń społecznych.